Podobno Dostojewski rzucał swoim czytelnikom wyzwania. Między innymi to z białym niedźwiedziem, w którym prosił, aby czytelnik/czytelniczka nie myśleli… o białym niedźwiedziu.
Okazuje się, że to jest bardzo trudne zadanie, wręcz niemożliwe. Możesz teraz przerwać czytanie tego tekstu i przez dwie minuty podjąć próbę nie myślenia o białym niedźwiedziu. Ciekawe jak Ci pójdzie.
Ta historyjka przypomniała mi się, gdy trafiłem na obrazek z książki Charliego Mackesy’ego „Chłopiec, kret, lis i koń”. Na jednym z obrazków chłopiec z kretem zastanawiają się, czy istnieje szkoła oduczania.
Charan Ranganath w swojej książce „Why we remember” twierdzi, że badania nad pamięcią pokazują, że funkcją pamięci jest też zapominanie. Wskazuje na badania, które sugerują, że aby zapomnieć, trzeba… nie skupiać się na tym co chce się zapomnieć. Jest to trudne – jak pokazuje historia białym niedźwiedziem.
Ten sam autor w rozmowie z Adamem Grantem przytacza problem z tą radą w czasie rozpraw sądowych, w sytuacji gdy sędzia oddala jakiś wątek dowodowy, zwracając się do osób na sali z prośbą o nie branie danego wątku pod uwagę. Tym samym zwraca większą uwagę na ten wątek i sprawia, że jest jeszcze lepiej pamiętany.
W książce, jako rada o zapominaniu, wymienione jest przekierowywanie uwagi i unikanie kontekstu w którym powstało dane wspomnienie, dana wiedza. Bo to kontekst często jest iskrą, która uruchamia pamięć i przywołuje wspomnienie.
Może w przyszłości będziemy mieli dostępną taką technologię jak w filmie „Zakochany bez pamięci„, w którym można zamówić sobie usługę wymazania konkretnych wspomnień. Na razie nie jest dostępna.
Czy można więc „odzapamiętywać” rzeczy? Można próbować, ale wymaga to intencjonalnego działania i dużego skupienia.
Inspiracja
Rysunek w książce „Chłopiec, kret, lis i koń”.
Myśl z wywiadu z Adamem Grantem The Science of Memory With Charan Ranganath
Artykuł: Dlaczego tak trudno pozbyć się obsesyjnych myśli – i jak im zaradzić – Przekrój.org