Szliśmy ulicą i rozmawialiśmy o mniej lub bardziej błahych rzeczach, kiedy znienacka (<- uwielbiam to słowo) moja żona zapytała „Czy wiesz czym jest ślepota kuluturowa?”
Nie znałem dokładnej definicji, ale intuicyjnie wyczuwałem, że to brak świadomości tego, że dana kultura różni się od innej lub nie zauważania danej kultury. Wiedziałem, że gdzieś dzwoni, ale nie wiedziałem w którym kościele.
Za artykułem z Charakterów:
Ślepota kulturowa uniemożliwia nam dostrzeganie ograniczeń wpływających na nasze postępowanie i utrudnia rozumienie innych ludzi. Jest jak filtr w szkłach okularów, których obecności na naszym nosie nawet nie czujemy.
Trudno jest dostrzec taki rodzaj filtru, którego się w ogóle nie czuje. Co z tym robić?
Zwiększać swoją świadomość. A jak to robić? Na razie znalazłem dwie drogi.
Po pierwsze nazywam na jakim etapie wrażliwości międzykulturowej jestem teraz.
W badaniu Cultural Sensitivity: Importance, Competencies, and Public Cultural Sensitivity: Importance, Competencies, and Public Relations Implications jest opisany model rozwijania wrażliwości na różne kulutyr (z ang. Developmental Model of Intercultural Sensitivity – DMIS). Jego etapy to:
- Denial (Zaprzeczenie): Osoba nie dostrzega istnienia różnic kulturowych lub je ignoruje. Inne kultury są niewidzialne lub marginalizowane.
- Defense (Obrona): Osoba zaczyna dostrzegać różnice kulturowe, ale postrzega je jako zagrożenie. Może pojawić się ocenianie innych kultur jako gorszych.
- Minimization (Minimalizacja): Różnice kulturowe są zauważane, ale bagatelizowane. Uznaje się, że wszyscy ludzie są w gruncie rzeczy tacy sami.
- Acceptance (Akceptacja): Osoba dostrzega i zaczyna rozumieć różnice kulturowe bez ich oceniania. Uznaje wielość wartości i sposobów życia.
- Adaptation (Adaptacja): Osoba potrafi zmieniać własne zachowanie i komunikację, by skutecznie funkcjonować w innych kontekstach kulturowych.
- Integration (Integracja): Osoba żyje i działa w różnych kulturach, czerpiąc z ich wartości. Ma rozwiniętą tożsamość międzykulturową.
Sam siebie oceniam między 2 a 6, w zależności od przypadku, kontekstu, zasobów własnych. Kiedy to dostrzegłem, to mocno mnie to zatrzymało. Nie spodziewałem się takiej własnej oceny. Myślałem, że jest mi bliżej adaptacji i integracji. Kiedy odpowiadam zgodnie z prawdą, to widzę, że są takie kultury i sytuacje, kiedy wchodzę w obronę.
Drugim sposobem, który pomaga w zwiększaniu świadomości różnic międzykulturowych i zmniejszeniu ślepoty kulturowej, jest proaktywne wystawianie się na kontakt z innymi kulturami. Im kultura danej osoby jest dalsze od mojej, tym jest to trudniejsze. Może tym ważniejsze. Nie robię tego jeszcze aktywnie, raczej reaktywnie, przy okazji przypadkowego spotkania z osobami z innych kultur. Chcę się odważyć na proaktywne działanie w tym obszarze.