Motywacja nie jest „albo wewnętrzna, albo zewnętrzna” – to spektrum. SDT rozróżnia:
- Amotywacja – brak motywacji, poczucie braku wpływu,
- Motywacja zewnętrzna:
- Zewnętrzna regulacja – działam, bo muszę (np. kara, nagroda)
- Introjunkcja – działam z przymusu wewnętrznego (np. wstyd, poczucie obowiązku)
- Identyfikacja – działam, bo to pasuje do moich wartości
- Integracja – działam, bo to część mojej tożsamości
- Motywacja wewnętrzna – działam, bo to mnie cieszy, rozwija, daje flow
Co daje ta wiedza? Jest to jedna z najbardziej praktycznych rzeczy, jakie daje teoria SDT – pozwala zrozumieć, że motywacja nie jest czarno-biała (wewnętrzna albo zewnętrzna), tylko rozwija się w czasie. Można ją:
- akceptować na takim etapie na jakim jest,
- świadomie decydować, czy chcemy ją rozwijać,
- dokładnie określić co nas motywuje i z tym pracować.
Na przykład, mi czasami wystarczy to, że jestem zmotywowany tym, że działanie podtrzyma moją tożsamość. W innych obszarach chcę przenieść moją motywację na poziom motywacji wewnętrznej. A innym, kiedy widzę, że motywuje mną wstyd, chcę to jak naszybciej zmienić.
Przykładowe pytania, które mogą pomóc przesuwać motywację w stronę wewnętrznej:
- Zewnętrzna: Co by się stało, gdybyś tego nie zrobił/zrobiła? (→ uświadomienie presji)|
- Introjekcyjna: Skąd w Tobie przekonanie, że tak musisz?
- Identyfikacyjna: Co sprawia, że to dla Ciebie ważne?
- Zintegrowana: Jak to działanie pasuje do tego, kim chcesz być?
- Wewnętrzna: Co sprawia Ci przyjemność w samym działaniu?
Źródło
